Κύπρος και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη - προκλητική συμπεριφορά Τουρκίας
Ένα από τα πιο βασικά δικαιώματα που έχουν όλα τα διεθνώς αναγνωρισμένα κράτη είναι το δικαίωμα της κυριαρχίας που ασκούν στην επικράτειά τους. O όρος επικράτεια δεν περιλαμβάνει μόνο το έδαφος ενός κράτους αλλά τον εναέριο και το θαλάσσιο χώρο που το περιβάλλει στην περίπτωση του παράκτιου κράτους. Αναφορικά με τον εναέριο και θαλάσσιο χώρο υπάρχουν διεθνείς κανονισμοί που διέπουν την άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών κατά τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μην αμφισβητείται το δικαίωμα αυτό αλλά και να διασφαλίζεται η διεθνής αεροπλοΐα και ναυσιπλοΐα.
Θαλάσσιος χώρος - Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας
Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας ( UNLOSC ) του 1982, μεταξύ άλλων, δίνει σαφείς ορισμούς για την Αιγιαλίτιδα Ζώνη (Α.Ζ.) ή τα Χωρικά Ύδατα, τη Συνορεύουσα ή Παρακείμενη Ζώνη, την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).
Η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία συμφωνήθηκε το 1982 στο Montego Bay της Τζαμάικα και τέθηκε σε εφαρμογή στις 16 Νοεμβρίου 1994, αντικατέστησε τέσσερις παλαιότερες διεθνείς συνθήκες. Σε ψηφοφορία που έγινε στις 30 Απριλίου 1982 στη Νέα Υόρκη για τη νέα Σύμβαση 130 κράτη ψήφισαν υπέρ, τέσσερα κατά και 17 τήρησαν αποχή. Μεταξύ των κρατών που ψήφισαν κατά της Σύμβασης ήταν και η Τουρκία. Μέχρι το τέλος του 2008 επικύρωσαν τη Σύμβαση 157 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος ( 12 Δεκεμβρίου 1988 ) και η Ελλάδα ( 21 Ιουλίου 1995 ).
Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη
Η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας εισήγαγε πολλές καινοτομίες μεταξύ των οποίων και η δημιουργία Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), η οποία αρχίζει από την ακτογραμμή και φθάνει μέχρι και 200 ναυτικά μίλια από αυτή. Το άρθρο 56 της Σύμβασης καθορίζει τα δικαιώματα, τις αρμοδιότητες και τις υποχρεώσεις του παράκτιου κράτους στην ΑΟΖ. Συγκεκριμένα το κράτος έχει κυριαρχικά δικαιώματα για την έρευνα, την εκμετάλλευση, τη διατήρηση και τη διαχείριση των ζώντων ή μη πόρων του βυθού, του υπεδάφους και των υπερκείμενων υδάτων. Εν ολίγοις, το παράκτιο κράτος μπορεί να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς πόρους της ζώνης αυτής, όπως για παράδειγμα εκμετάλλευση ενέργειας από ανέμους, ύδατα κ.τ.λ. Επίσης μπορεί να στήνει τεχνητές νησίδες ή άλλες κατασκευές. Όλα τα κράτη έχουν δικαίωμα ελεύθερης ναυσιπλοΐας, υπερπτήσης, πόντισης καλωδίων, αρκεί να κινούνται μέσα στα πλαίσια που ορίζει το διεθνές δίκαιο και να μην απειλούν την ασφάλεια του παράκτιου κράτους.
Επίσης το άρθρο 121, παράγραφος 2 της Σύμβασης, αναφέρει ρητά ότι όλα τα νησιά διαθέτουν ΑΟΖ και ότι η ΑΟΖ ενός νησιού καθορίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που καθορίζεται και για τις ηπειρωτικές περιοχές.
Συμφωνίες Κύπρου με Αίγυπτο, Λίβανο και Ισραήλ για οριοθέτηση της ΑΟΖ
Στις 12 Δεκεμβρίου 1988, η Κύπρος προχώρησε στην επικύρωση της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Το Φεβρουάριο του 2003 και τον Ιανουάριο του 2007, η Κύπρος υπέγραψε συμφωνία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο και το Λίβανο, αντίστοιχα. Η συμφωνία βασίζεται στη διεθνώς αποδεκτή αρχή της μέσης γραμμής και τους όρους της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Τον Δεκέμβριο του 2010 ακολούθησε η υπογραφή συμφωνίας μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ για την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών.
Παράλληλα, η Κύπρος εγκαινίασε στις 16 Φεβρουαρίου 2007 τον πρώτο γύρο υποβολής αιτήσεων αδειών έρευνας και αδειών εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, ο οποίος έληξε στις 16 Ιουλίου 2007. Αριθμός εταιρειών επέδειξε ενδιαφέρον και δόθηκαν σε αυτές σχετικές πληροφορίες.
Η ανακολουθία της Τουρκίας
Η Τουρκία ούτε υπέγραψε αλλά και ούτε επικύρωσε τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Ωστόσο, υιοθέτησε, περί το τέλος του 1986, ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα και ήρθε σε συμφωνία με την τότε Σοβιετική Ένωση για τις επικαλυπτόμενες περιοχές χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της μέσης γραμμής. Αργότερα η Τουρκία άρχισε συνομιλίες με την Βουλγαρία και την Ρουμανία για το ίδιο θέμα και ήρθε σε παρόμοια συμφωνία που είχε συνάψει με τους Σοβιετικούς. Έτσι, ενώ η Τουρκία έχει προχωρήσει, σε συνεργασία με παρευξείνια κράτη στην οριοθέτηση της ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα – μιας "κλειστής ή ημίκλειστης θάλασσας", όπως και η Μεσόγειος – αρνείται να πράξει το ίδιο και στη Μεσόγειο, τη στιγμή που η ίδια δημιούργησε προηγούμενο στη Μαύρη Θάλασσα.
Yποχρεώσεις της Τουρκίας από την ενταξιακή της πορεία
Η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας έχει κυρωθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ( 10 Δεκεμβρίου 1998 )και κατ΄ επέκταση αποτελεί μέρος του κοινοτικού κεκτημένου.
Όλες οι υπό ένταξη χώρες – περιλαμβανομένης της Τουρκίας - οφείλουν κατά το χρόνο της ένταξής τους να εφαρμόσουν το κοινοτικό κεκτημένο.
Σχετική ερώτηση για το πιο πάνω θέμα υπέβαλε ο Έλληνας Ευρωβουλευτής του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς κ. Δημήτρης Παπαδημούλης. Η απάντηση του Συμβουλίου στις 2 Ιουνίου 2005 αναφέρει, μεταξύ άλλων, : « Η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας αποτελεί μικτή συμφωνία, δηλαδή έχει συναφθεί και από την Κοινότητα και από τα κράτη μέλη. Δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 6 της πράξης που αφορά τους όρους προσχώρησης των νέων κρατών μελών, τα κράτη αυτά δεσμεύονται να προσχωρήσουν στις συμβάσεις και συμφωνίες που έχουν συνάψει τα παλιά κράτη μέλη και, μαζί με αυτά, η Κοινότητα».
Στο πιο πάνω θέμα επανήλθε ο κ. Παπαδημούλης με νέα ερώτησή του στις 20 Φεβρουαρίου 2007 τόσο προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και προς το Συμβούλιο. Η απάντηση του αρμόδιου για τη διεύρυνση επιτρόπου Όλι Ρεν στις 2 Απριλίου 2007 ήταν σαφής : «Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας αποτελεί όντως κοινοτικό κεκτημένο, που η Τουρκία αναμένεται να υιοθετήσει και να εφαρμόσει μετά την προσχώρησή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να ελέγχει την εφαρμογή του κεκτημένου στην Τουρκία».
Aνάλογου περιεχομένου ήταν επίσης η απάντηση του κ. Ρεν σε ερώτηση του Κύπριου Ευρωβουλευτή κ. Ι. Κασουλίδη αναφορικά με τις παραβιάσεις της ΑΟΖ της Κύπρου από τουρκικό σκάφος. Συγκεκριμένα, ο κ. Ρεν στην απάντησή του ημερ. 5.3.2009 κάνει ιδιαίτερη αναφορά στα συμπεράσματα της 8ης Δεκεμβρίου 2008, όπου αναφέρεται ότι «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποθαρρύνει τυχόν απειλές, προστριβές, ή πράξεις οι οποίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τις σχέσεις καλής γειτνίασης και την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών».
To θέμα επανέφερε, με παρέμβασή του στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 7 Ιουλίου 2010 ο Έλληνας ευρωβουλευτής κ. Γεώργιος Κουμουτσάκος, ο οποίος τόνισε ότι η Τουρκία είναι η μόνη από τις προς ένταξη στην ΕΕ χώρες, που δεν έχει υιοθετήσει, ακόμη, τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου. Αφορμή για την παρέμβαση του Ελληνα ευρωβουλευτή, έδωσαν οι πρόσφατες ενέργειες του ωκεανογραφικού «Τσεσμέ» επί της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Ο κ. Κουμουτσάκος υπενθύμισε ότι τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο στη Θάλασσα έχει υπογράψει ως Σώμα η Ευρωπαϊκή Ενωση, όλα ανεξαιρέτως τα κράτη μέλη και όλα τα υποψήφια προς ένταξη κράτη, εκτός από την Τουρκία.
Η υιοθέτηση της Σύμβασης από την Τουρκία, αποτελεί αναγκαία και ικανή προϋπόθεση, για την ένταξη αυτής της χώρας στην ΕΕ, είπε ο Ελληνας ευρωβουλευτής, υπογραμμίζοντας ότι στον κανόνα αυτόν δεν μπορεί να αποτελέσει εξαίρεση η Τουρκία.
Η μη ανταπόκριση της Τουρκίας στο θέμα αυτό δεν μπορεί παρά να επηρεάσει αρνητικά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της σε ορισμένα διαπραγματευτικά Κεφάλαια, όπως τα Κεφάλαια ''Ενέργεια'' και ''Αλιεία'', κατέληξε ο κ. Κουμουτσάκος, απευθύνοντας έκκληση στο Ευρωκοινοβούλιο να καλέσει την Τουρκία να υιοθετήσει το ταχύτερο αυτήν τη Σύμβαση.
Προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας
Ερευνητικό σκάφος νορβηγικής εταιρείας, υπό σημαία Παναμά, που διενεργούσε, εκ μέρους της κυπριακής Κυβέρνησης, έρευνες για κοιτάσματα πετρελαίου στην ΑΟΖ της Κύπρου ( 27 μίλια από τη νότια ακτή του νησιού ), παρενοχλήθηκε στις 13.11.2008 από τουρκικά πολεμικά σκάφη. Άμεση ήταν η αντίδραση της Κυβέρνησης. Συγκεκριμένα, ο Πρόεδρος Χριστόφιας απέστειλε στις 14.11.2008 επιστολή προς το ΓΓ των ΗΕ, με την οποία κατήγγειλε τις τουρκικές προκλήσεις. Επίσης, ενημερώθηκαν σε Κύπρο και Ν. Υόρκη τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και αποστάληκαν διαβήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Μπαρόζο, αλλά και μέσω του Προεδρεύοντος της ΕΕ, Γάλλου Προέδρου κ. Ν. Σαρκοζί.
Ωστόσο, οι προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας συνεχίσθηκαν. Συγκεκριμένα τουρκικά πολεμικά σκάφη παρενόχλησαν σε τρεις περιπτώσεις – στις 19, 21 και 24 Νοεμβρίου 2008 - ερευνητικά σκάφη τα οποία έκαναν ωκεανογραφικές έρευνες στην ΑΟΖ της Κύπρου για λογαριασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι πιο πάνω ενέργειες καταγγέλθηκαν με νέα επιστολή του Προέδρου Χριστόφια ημερ. 25.11.2008, στο ΓΓ των ΗΕ.
Η προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας, η οποία αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, συνιστά παραβίαση της υποχρέωσης της Τουρκίας, ως μέλος των Ηνωμένων Εθνών, να σέβεται την κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών, συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εξάλλου, η συμπεριφορά αυτή αναπόφευκτα επηρεάζει αρνητικά τις προσπάθειες για επίτευξη μιας λύσης με διαπραγματεύσεις στο κυπριακό πρόβλημα.
Η Κύπρος, όντας η ίδια θύμα παραβίασης του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και κανόνων του Διεθνούς Δικαίου, αποδίδει τεράστια σημασία στο σεβασμό και την εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου. Η πιο πάνω αρχή αποτελεί ουσιαστικό πυλώνα της εξωτερικής της πολιτικής.
Ενώ διεξάγονται, στο πλαίσιο των ΗΕ, οι απευθείας διαπραγματεύσεις μεταξύ του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη κ. Μεχμέτ Ταλάτ για τη λύση του Κυπριακού, η κυπριακή Κυβέρνηση θα ανέμενε τέτοια συμπεριφορά από την Τουρκία που θα ήταν υποβοηθητική της όλης προσπάθειας. Δυστυχώς η μέχρι τούδε στάση και συμπεριφορά της Τουρκίας σε ό,τι αφορά τις έρευνες στην ΑΟΖ της Κύπρου κάθε άλλο παρά υποβοηθητική είναι, ενώ έρχεται και σε πλήρη αντίθεση με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου.
Η Βρετανία αναγνωρίζει τα δικαιώματα της Κύπρου στην ΑΟΖ της
Το Ηνωμένο Βασίλειο αναγνωρίζει τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην αποκλειστική οικονομική της ζώνη, όπως αυτά προκύπτουν από τη Συνθήκη. Την πιο πάνω δήλωση έκανε ο Ύπατος Αρμοστής της Βρετανίας στην Κύπρο κ. Πίτερ Μίλλετ, στο πλαίσιο συνέντευξής του στην εφημερίδα «ΠΟΛΙΤΗΣ»(14.12.2008). Συγκεκριμένα ο κ. Μίλετ, ερωτηθείς πόσο επηρεάζουν τις συνομιλίες οι πρόσφατες παρενοχλήσεις της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κύπρου, τι κερδίζει η Άγκυρα απ’ αυτό και τι μπορεί να κάνει η διεθνής κοινότητα για να αποτρέψει προκλήσεις αυτού του είδους στο άμεσο μέλλον, είπε : «Το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και όλες οι άλλες χώρες που έχουν υπογράψει τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας, αναγνωρίζει τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην αποκλειστική οικονομική της ζώνη, όπως αυτά προκύπτουν από τη Συνθήκη. Θα αναφερθώ και πάλι στο ψήφισμα για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, που καλεί και τις δύο πλευρές να αποφύγουν κάθε ενέργεια που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της έντασης ή να υποβαθμίσει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα ή να βλάψει την καλή βούληση στο νησί».
http://www.cyprus.gov.cy/moi/pio/pio.nsf/all/AB89462E00BC0F73C22575710025E69C?opendocument
chsam65@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου